Không công bố ảnh chụp vì thời cuộc

 

Ngày 11/6/1968, hơn 300 tăng ni Phật tử sau khi làm lễ cầu siêu cho các nạn nhân bị chính quyền Ngô Đình Diệm tàn sát ở Bửu Tự Phật Đài (đường Cao Thắng, Sài Gòn) đã đồng rước bài vị các nạn nhân đổ ra đường Phan Đình Phùng, đến ngã tư Phan Đình Phùng - Lê Văn Duyệt (nay là ngã tư Nguyễn Đình Chiểu - Cách Mạng Tháng Tám) thì dừng lại, lúc này con số tham gia đoàn đã lên hàng ngàn người.

Lúc 9 giờ 30 phút, Hòa thượng Thích Quảng Đức tới bằng chiếc xe du lịch hiệu Austin 4 chỗ ngồi. Hòa thượng bước ra cùng hai nhà sư khác. Một nhà sư đặt tấm nệm xuống đường, người kia lấy từ xe ra một bình xăng 20 lít. Đoàn diễu hành tạo thành nhiều lớp vòng tròn xung quanh và Hòa thượng Thích Quảng Đức bình tĩnh ngồi thiền.

Xăng được tưới ướt đẫm lên người Hòa thượng Thích Quảng Đức, ông đã bật quẹt (đá lửa) do ướt xăng nên không cháy, nên ông nhận cái hộp quẹt khác rồi bật tiếp. Lửa cháy, các tăng ni phật tử ngăn kín các ngả đường xe cứu hỏa cũng không vào được. Ngọn lửa bốc cao dần, điều kỳ lạ là hòa thượng vẫn ngồi ngay ngắn trong đám lửa, không vùng vẫy, dù lúc này nhiệt độ lên rất cao...

Nhiếp ảnh Nguyễn Văn Thông kể tiếp: Lúc đó, tôi cùng một số phóng viên ảnh nước ngoài (phóng viên ảnh người Mỹ Malcolm Browne làm cho hãng thông tấn UPI cũng có mặt vào thời điểm này) đã chụp ảnh. Tôi chụp ảnh và khóc, tay tôi run lên... Về rửa film tôi đặt tên bức ảnh tên là "Vị pháp vong thân" và phóng một tấm lớn 50 x 60cm tặng cho nhà chùa. Sau đó vì nhiều lý do của "thời cuộc", tôi phải giấu bức ảnh này.

 

Trong khi đó, bức ảnh chụp cảnh hòa thượng Thích Quảng Đức tự thiêu của Phóng viên Malcolm Browne đã được đưa ra và đoạt giải nhất ảnh báo chí thế giới năm 1963.

Năm 1964, ông mới gửi bức ảnh này dự thi ảnh báo chí quốc tế và bức ảnh đoạt Huy chương đồng của Phần Lan (1964) và Giải "Ngân hài bạc" của Sri lanka - Anh quốc (1966). Phải đến năm 1988, bức ảnh được trưng bày chính thức tại triển lãm "Chân dung và thời đại" tại TPHCM.

 

Năm 1990, bức ảnh tham dự ảnh nghệ thuật TPHCM và đoạt Huy chương bạc Liên hoan ảnh nghệ thuật của Hội Nhiếp ảnh TPHCM năm 1990.

Nhân kỷ niệm ngày giải phóng miền Nam (30/4), năm 1998, NXB Trẻ đã ấn hành cuốn sách "Miền Nam trên đường giải phóng" đã công bố thông tin của nhà  báo Lê Việt Nhân. Thông tin trong sách cho biết, nhiếp ảnh Nguyễn Văn Thông - Chính là người Việt Nam chụp được hình hòa thượng Thích Quảng Đức tự thiêu.