Tới bây giờ, nhân quả thường được hiểu
như một luật thưởng phạt công bình: "Ở hiền gặp lành, ở ác gặp dữ" hoặc
"gieo gió gặt bão" v.v... Bởi thế nhiều người đâm ra sợ luật nhân quả và
nhờ đó mà họ không dám làm ác, vì làm ác sẽ bị quả báo xấu mai sau.
Hoặc ngược lại, có người cúng dường bố thí thật nhiều để mai sau thọ
hưởng phước báo.

Bạn gieo gì sẽ gặp quả ấy
Luật nhân quả đúng là gieo nhân nào sẽ
gặt quả nấy, nhưng theo tôi nó không phải chỉ là luật thưởng phạt mà là
một luật cần thiết cho sự tiến hoá của con người.
Ðức Phật có nói: Ta là Phật đã thành,
chúng sinh là Phật sẽ thành. Trong kinh Pháp Hoa, đức Phật thọ ký cho
các đệ tử sau này ai sẽ thành Phật hiệu là gì, ở cõi nào v.v... Như vậy
ta thấy không những đệ tử của Phật sẽ thành Phật mà tất cả chúng sinh
đều sẽ thành Phật, dù phải trải qua vô lượng số kiếp.
Cuộc đời là một trường học lớn (Ðại học
đường), gồm đủ mọi lớp từ thấp lên lao, từ mẫu giáo, tiểu học, trung học
lên đến đại học. Con người cũng đủ mọi tầng lớp: giàu có, nghèo khổ,
hiền lành, hung ác, thông minh, đần độn, v.v... Sinh ra ở đời tức là đã
ghi tên và được nhận vào Trường Ðời rồi. Bổn phận của học sinh là phải
học giỏi, hiểu nhanh để lên lớp. Nếu lười học, trốn học rong chơi, tâm
trí u độn thì sẽ bị ở lại lớp, học đi học lại bài cũ nhiều lần đến khi
nào hiểu thì mới được lên lớp.
Khi đã học hết tất cả lớp của Trường Ðời
rồi thì không cần phải ghi tên học lại làm gì nữa. Ðó là trường hợp của
bậc thánh nhân như Phật, Chúa và các vị Ðạo Sư.
Mục đích chân chính của người đời là phải
học hỏi để hiểu và tiến hoá đến mức toàn thiện. Bài học cao quý nhất
cần phải hiểu là bài học "thương yêu". Thương yêu chính mình và kẻ khác.
Danh từ trong Ðạo gọi là từ bi. Nhưng thương yêu cũng phải biết cách,
không nên thương yêu theo kiểu ái luyến ích kỷ thường tình. Vì vậy cần
phải học thêm bài học "hiểu biết" mà danh từ Ðạo Phật gọi là trí huệ.
www.phathocdoisong.com
Hiểu biết để thương yêu, thương yêu để có
hạnh phúc. Hiểu biết ở đây không phải là loại trí khôn biết về chính
trị, kinh tế, thương mại, kỹ thuật, v.v... Có nhiều người học giỏi, đậu
bằng cấp cao về những bộ môn trên, nhưng để làm gì chứ? Ðể đi làm kiếm
ăn, nuôi gia đình hay dùng nó vào việc ích kỷ hại nhân.
Ở đời, dù giàu hay nghèo, khôn hay dại,
ai ai cũng muốn sung sướng hạnh phúc. Quả thì muốn mà nhân thì không
biết gieo. Hoặc gieo nhân ác mà cứ muốn quả lành. Tìm hạnh phúc mãi
không thấy, chỉ thấy khổ đau. Khổ quá bèn tìm đến Ðạo. Ðạo dạy gì? Dạy
luật nhân quả: gieo nhân nào thì gặt quả nấy.
Ta đau khổ thất tình vì bị người yêu
ruồng bỏ, ta đâu có ngờ trong nhiều kiếp trước vì không biết thương yêu
ta đã ruồng bỏ người. Là nạn nhân của chiến tranh, nhà tan cửa nát, vợ
con thất lạc, ta hận đối phương tàn ác dã man. Ta đâu có nhớ trong nhiều
kiếp trước vì không biết thương yêu ta đã tàn sát kẻ địch không gớm
tay.
Trong kinh Pháp Cú, phẩm Song Yếu, bài kệ thứ nhất nói:
“Tâm dẫn đầu các pháp
Tâm làm chủ, tác tạo
Nếu với tâm ô nhiễm
Nói lên hay hành động
Khổ não bước theo sau
Như xe, chân vật kéo.”
Nguyên nhân đưa đến khổ đau, không phải
hoàn cảnh, không phải người khác, mà chính tự nơi mình. Vì mải chạy theo
vật chất, bỏ quên tâm linh, không biết luật nhân quả, không học sống
thương yêu. Do đó phải chìm nổi lênh đênh trong biển khổ luân hồi, trở
đi trở lại Trường Ðời để học đi học lại bài học nhân quả, bài học thương
yêu. www.phathocdoisong.com
Có nhiều bậc cha mẹ thương con nhưng
không biết dạy con, nuông chiều thả lỏng con cái. Ðưa con đến trường phó
mặc cho giáo sư dạy dỗ. Nhưng ở trường học thời nay, người ta chỉ dạy
cho có bằng cấp, có nghề trong tay để ra đi làm kiếm ăn. Chỉ trong
Trường Ðời với những bài học sống, bài học cay đắng, bệnh hoạn, tai nạn,
khổ đau mới có thể làm con người thức tỉnh về luật nhân quả.
Ngày nay trong giới trí thức khoa học Âu
Mỹ có nhiều người để tâm nghiên cứu về hiện tượng luân hồi tái sinh. Nổi
tiếng là bác sĩ Ian Stevenson ở Ðại Học Charlottesville, tiểu bang
Virginia. Qua nhiều năm khảo cứu, điều tra nhiều nước trên thế giới, ông
ta đặc biệt để ý đến những dấu vết bẩm sinh trên thân thể con người.
Thí dụ trường hợp của cậu bé Witjeratna Hami ở Tích Lan, khi mới sinh ra
đã có một bàn tay tàn tật. Vào tuổi biết nói, cậu tiết lộ: "Tôi đã giết
vợ tôi với bàn tay này trước khi tái sinh ở đây".
Người Âu Mỹ không tin hoặc khó tin chuyện
luân hồi nên những sách như của Stevenson thích hợp với họ vì nó có
tính cách khoa học khảo cứu chứng minh luân hồi có thật. Nhưng đối với
người Á Ðông thì thuyết luân hồi không cần phải được chứng minh nữa, vấn
đề cần được nói tới là luân hồi hay tái sinh giúp ta hiểu được cái gì?
Rút tỉa được bài học gì?
Bài học nhân quả dạy ta phải có trách
nhiệm trong sự sống của mình qua hành động, lời nói và suy nghĩ. Nếu ta
sống vô ý thức, vô trách nhiệm, chỉ biết ích kỷ hại nhân thì phải trở
lại Trường Ðời học bài học luân hồi.
Nếu nói về luân hồi với sự ích lợi của nó
thì ta phải kể đến Edgar Cayce (1877-1956), sinh trưởng ở tiểu bang
Kentucky. Ông ta có tài soi kiếp cho bệnh nhân. Sau khi đi vào giấc ngủ
thôi miên, ông đến cõi Trung giới (monde astral) nơi đó có một chỗ ghi
chép tất cả số kiếp của loài người trên trái đất (annales akashiques).
Chỉ cần đọc trong đó, Cayce biết được và nói cho bệnh nhân hiểu lý do
nào trong quá khứ đã đưa đến căn bệnh hiện nay. Ðây cũng tương tựa như
túc mạng thông trong Ðạo Phật. Không những nói rõ nguyên nhân căn bệnh,
Cayce còn chỉ cho bệnh nhân cách chữa trị và phần lớn các bệnh nhân đều
lành bệnh. Những hồ sơ bệnh án của Cayce, trên 14.000 trường hợp, được
tồn trữ tại ARE (Association for Research and Enlightenment) ở Virginia
Beach. Thí dụ trường hợp của một phụ nữ bị điếc. Cayce cho hay trong
kiếp quá khứ, cô ta đã bịt tai làm ngơ trước lời cầu cứu của kẻ khác. Do
vậy trong kiếp này, với bệnh điếc, cô phải tập hiểu nỗi khổ của kẻ
khác, không còn bịt tai đóng cửa lòng với những ai đau khổ cầu cứu. Bạn
có thể tìm đọc quyển "Những bí ẩn của cuộc đời" do Nguyễn Hữu Kiệt dịch,
nói rõ về những loại nghiệp báo. www.phathocdoisong.com
Có đau răng, ta mới hiểu nỗi khổ của kẻ
đau răng. Có những người mạnh khỏe, chưa bao giờ bị bệnh nên thấy người
khác bệnh thì làm ngơ xem thường. Những người này trong tương lai sẽ bị
bệnh tật để cảm nghiệm nỗi khổ của người bệnh. Hiểu được vậy để thương
mình và kẻ khác, nhờ đó nghiệp khổ được tiêu trừ. Nhưng nếu không hiểu
như thế mà cứ đi chùa cầu an cho hết bệnh thì bài học về bệnh khổ vẫn
chưa hiểu và đương nhiên sẽ phải học lại.
Bệnh khổ là một bài học cần phải hiểu.
Không phải chỉ hiểu trên phương diện nghiệp báo thôi mà phải học nghe
nữa. Con người có hai phần: thể xác và tâm hồn. Do đó phải học nghe
tiếng nói của thể xác và của tâm hồn. Phật tử thường chúc quý Thầy pháp
thể khinh an, hoặc tứ đại thường hòa. Thân tứ đại (đất, nước, gió, lửa)
đâu phải tự nhiên mà hòa thuận, phần nào ít quá hoặc nhiều quá thì sẽ
sinh bệnh.Tu là tập làm chủ thân tâm. Nếu không biết nghe tiếng nói của
thân làm sao điều hòa tứ đại? Nếu không biết nghe tiếng nói của tim
(tâm) thì làm sao hóa giải nội kết? Tứ đại bất hòa, nội kết không giải
thì làm sao pháp thể khinh an, thân tâm an lạc được?
Ðồng ý bệnh khổ là một nghiệp báo, nhưng ai đã tạo ra nghiệp đó, nếu không phải là chính ta?